Authentic, Era, Old Skool, Slip-On, Sk8-Hi itp. Poznaj historię kultowej marki Vans i jej najbardziej klasycznych modeli.

Słysząc nazwę amerykańskiej marki Vans, przed oczami naszej wyobraźni ukazują się kultowe trampki — od wielu lat najmodniejsze sneakersy każdego kolejnego sezonu. Swoją popularność tenisówki te zawdzięczają prostej, klasycznej budowie, wytrzymałym materiałom i przyczepnej podeszwie, a także atrakcyjnej cenie adekwatnej do tego, co dostajemy. Naszym zdaniem, z okazji ich ogromnej popularności w świecie streetwearu, warto co nieco wiedzieć o historii takich ikon jak Authentic, Era, Old Skool, Slip-On, Sk8-Hi, itp., czy samej marki Vans ze słonecznej Kalifornii.

Wszystko ma swój początek - Authentic

Wszystko zaczęło się już 16 marca 1966 roku, kiedy niejaki Paul Van Doren wraz z trzema wspólnikami, bratem Jimem Van Dorenem, Gordym Lee i Sergem d’Elia, pod adresem 704 East Broadway w Anaheim w stanie Kalifornia otworzyli swoją fabrykę/sklep Van Doren Rubber Company. Paul, który doświadczenie w produkcji obuwia zdobywał jeszcze za młodu pracując w fabryce butów Randy w rodzinnym Bostonie, teraz na własną rękę postanowił pokazać co potrafi. To, co wyróżniało go na tle konkurencji to to, że wspólnie ze wspólnikami konstruowali oni obuwie bezpośrednio na miejscu, gdzie bez żadnych pośredników zgodnie ze sloganem firmy widniejącym na pudełku: “Brezentowe buty dla całej rodziny” od razu je sprzedawali.

Już pierwszego poranka po otwarciu, buty nowej marki Vans, dziś znane jako Authentic, nabyło 12 klientów. Podczas pierwszego tygodnia działalności, fabrykę Van Dorena odwiedziła klientka, która chciała zamówić buty w innym niż dostępny kolorze. Właściciel poprosił kobietę o przyniesienie próbki materiału, z którego miałyby zostać wykonane obuwie. Tym samym specjalnością Vans stała się produkcja butów skrojonych na potrzeby klienta, których cena oscylowała w granicach 3-5 $ za parę. Kalifornia w bardzo szybkim tempie oszalała na punkcie prostych butów, cieszących się ogromną popularnością wśród skejtów, co popchnęło Vans do podjęcia kolejnych kroków. Już chwilę później Vans zaczął produkcję butów na masową skalę i pod koniec lat 70. posiadał już 70 punktów sprzedaży rozsianych po całych Stanach Zjednoczonych.

Era Era

Unikalny, deskorolkowy klimat Kalifornii, zapotrzebowanie skate'ów na wytrzymałe obuwie do jazdy zmotywowało Van Dorena do stworzenia pierwszych dedykowanych skejtom butów na deskę. Tak w 1975 roku wraz z legendarnymi skaterami — Staceyem Peralta oraz Tonym Alva stworzono model #95, czyli dzisiejszy Vans Era. To właśnie ten mający ogromne doświadczenie w jeździe na desce duet wpadł na pomysł zastosowania dodatkowej, praktycznej wyściółki na kołnierzu okalającym kostki, która chroniła stopy przed ewentualnymi uderzeniami deski. To w połączeniu z wytrzymałą, gumową podeszwą, jako całość dało nam to, czego oczekiwał rynek. Chyba nie musimy Wam mówić, że Era królował wtedy na wybrzeżu.

Vans Off The Wall' i Slip-On – sneakersy na deskę i BMX

W 1976 roku, czyli w mgnieniu oka Vans poszerza swoje portfolio o kolejny, dziś kultowy już fason, który zna cały świat. #45, to nowa, kontrowersyjna sylwetka pozbawiona systemu sznurowania, a jej prosty, ponadczasowy wygląd kierowany jest do amatorów jazdy na BMXie. Tym samym Vans zgarnia do siebie już nie tylko deskorolkarzy, ale i fanów rowerów nie mając przy tym bezpośredniej konkurencji. Dziś nieprzemijająca sylwetka #45 ( Vans początkowo opisywał swoje modele butów przy pomocy numerów ) to nic innego jak ikoniczny wygodny Slip-On dostępny w wielu kolorach. Wraz z premierą tego fasonu na butach marki pojawiło się znane po dziś dzień logo 'Vans Off The Wall'. Warto też wspomnieć, że wraz z debiutem modelu #45 po raz pierwszy światło dzienne ujrzał też kultowy wzór w szachownicę - ‚Checkerboard'.

Czas na Old Skool

Vans idzie za ciosem i już w 1977 światło dzienne ujrzał jeden z aktualnie najbardziej rozpoznawalnych modeli butów Vansa — Style 36 czyli dzisiejszy, komfortowy tenisówek - Old Skool. 11 lat po tym, jak Van Doren wypuszcza swój pierwszy model Authentic, przychodzi pora na ugruntowanie i uporządkowanie designu butów marki. To właśnie na charakteryzującym się skórzanym czubkiem modelu Old Skool, po raz pierwszy w historii pojawił się dodatkowy element, który początkowo nazwano 'jazz stripe'. Był to też początek dla charakterystycznego, skórzanego paska przyszytego do boku cholewki, który już wkrótce na stałe zagościł na cholewce tego fasonu, będąc jego znakiem rozpoznawczym. Innowacyjny ruch, czyli zastosowanie czubka ze skóry zamszowej zwiększając tym samym odporność na ścieranie, oraz możliwość późniejszej personalizacji butów na indywidualne zamówienie już w latach 80. sprawiły, że Old Skool to prawdziwy, niekwestionowany klasyk. Warto też wspomnieć, że to właśnie Old Skool posłużył jako baza do pierwszej w historii marki Vans kolaboracji z udziałem nowojorskiej marki Supreme, która miała miejsce już w 1996 roku. Co ciekawe na, kolejny ich wspólny projekt musieliśmy później czekać aż 10 lat, a to oznacza, że pierwsze wydanie Vans x Supreme warte jest teraz prawdziwą fortunę.

Tylko rok później – SK8-Hi

Tylko rok wystarczył marce Vans do zaprojektowania pierwszego w historii wysokiego modelu butów Sk8-Hi, na których punkcie deskorolkowy świat oszalał. Debiutujący w 1978 roku Sk8-Hi, była to odpowiedź kalifornijskiego producenta na rosnącą popularność jazdy na Vertach (rampach). Model ten został wyposażony w nieco lepszą amortyzację, wsparcie dla stopy oraz co najważniejsze, osłonę kostki właśnie w postaci wspomnianej wcześniej wysokiej cholewy. Co najważniejsze, od tamtej pory sylwetka buta po dziś dzień nie uległa większym zmianom.

Gdy deskorolka już na stałe osiadła na miejskich ulicach model Sk8-Hi został wybrany przez team Bones Brigade jako ich ulubiony but do codziennej jazdy. Bones Brigade został stworzony przez takie legendy jak Stacey Peralta i Craig Stecyk, i to właśnie oni byli najbardziej dominującym i najbardziej progresywnym zespołem deskorolkowym w historii. Jako jeden z najbardziej wpływowych teamów wyprzedzali swoimi filmami czasy, w których żyli i inspirowali kolejne pokolenia skateboarderów z całego świata.

Popularność modelu Sk8-Hi już dawno wyszła daleko poza kręgi deskorolkowe. But ten stał się jednym z ulubionych modeli wśród sneakerheadów, artystów czy muzyków i to globalnie. Przez całe lata 80' SK8-Hi był oferowany klientom w niestandardowych kolorach i materiałach, dzięki czemu mogli odwzorować w nich swój autorski styl i kreatywność. Projektanci tacy jak Marc Jacobs czy Gosha Rubchinskiy wybierali ten model do kolaboracji z Vansem tak samo, jak mocno osadzone w modzie miejskiej marki Stussy, Supreme czy WTAPS — dziś uliczne ikony, które zna każdy, naweto początkujący fan streetwearu.

Renoma Sk8-Hi, jak i samej firmy Vans sięga daleko poza obszar deskorolki, bądź mody. Buty te stały się nieodzownym elementem sceny muzycznej. Szczególnie gatunków związany z cięższym brzmieniem. Zaowocowało to licznymi edycjami specjalnymi, dedykowanymi różnym zespołom muzycznym, co świadczy o ich wysokim statusie, już nie tylko jako rzeczy użytkowej, ale ikony pop-kultury. Każdy, kto szuka klasycznych, czarnych sneakersów powinien zwrócić swoją uwagę właśnie na Sk8-Hi.

Niespodziewany zwrot akcji

W 1986 roku, prężnie rozwijająca się już marka Vans próbuje swoich sił w innych gałęziach eksperymentując z asortymentem dokładając do butów również odzież. To okazało się gwoździem do trumny Vansa, który tonąc w długach w 1983 ogłaszają upadłość. Całe szczęście stan ten nie trwał zbyt długo i już trzy lata później Vans wstaje z popiołów. Firma zyskuje wsparcie, a nowe osoby na odpowiednich stanowiskach nawiązują współpracę z Triple Crown. Pomoc w stworzeniu całej otoczki wokół marki, organizując wydarzenia w zakresie skateboardingu, BMX czy surfingu ponownie tchnęło nowego ducha w markę. W 1998 roku Vans otwiera swój pierwszy skatepark w Orange Count o powierzchni 4300 metrów kwadratowych! W 2000 roku Vans wyróżniony zostaje przez magazyn Forbes jako najlepsza małą amerykańska firma. W 2016 roku Vans obchodzi 50. rocznicę powstania firmy i otwarcia pierwszego sklepu w Anaheim, w późniejszych latach tak też nazywając swoją limitowaną linię.