Rap x Sneakersy
Wzorem rapu zza oceanu, w polskim hip-hopie przez ostatnich kilkanaście lat pojawiły się kawałki, w których sneakersy odgrywają ważną rolę. Prezentujemy 6 utworów, gdzie mowa między innymi o Nike Air i Air Max Classic, butach Adidas Super Star i Torsion, czy Jordanach 11.
1. Pezet/Noon – „Gubisz ostrość” – czyli jak Pezet zbierał hajs na najlepsze najki
Nagrany w 2004 „Gubisz ostrość” duetu Pezet/Noon to jeden z pierwszych polskich kawałków hip-hopowych, w których pojawia się odniesienie do sneakersów. Sentymentalny, ale jednocześnie gorzki tekst utworu odnosi się do młodości Pezeta – między innymi pierwszych imprez i doświadczeń z dziewczynami.
Już pierwsze wersy zdradzają jednak, że w życiu nastoletniego przyszłego rapera, ważny był też inny obiekt marzeń – buty Nike:
Lat 16 piękna, młoda buzia - to jest nie z tej bajki
Ja bohater a Ursynów miejscem akcji
Pamiętam jak chłopaki tu jarali pierwsze blanty
A ja zbierałem hajs na najlepsze Nike
Jak wynika z dalszej części tekstu, Pezet w końcu zamiast najków kupił jednak begi, czyli szerokie spodnie.
2. Tede – „Air Max Classic”
W tym wypadku już tytuł kawałka nie pozostawia wątpliwości, jakie sneakersy grają w nim główną rolę. Utwór pochodzi z wydanej w 2006 roku płyty „Esende Mylffon” i w przeciwieństwie do pierwszego numery na naszej liście jest poświęcony głównie butom i ubraniom. Tede jasno daje odczuć, że jego ukochane buty to Air Max Classic:
Lubisz Reeboki, wolisz Adidasy?
Pozwolisz, noszę Air Maxy Classic
Co ciekawe, raper dał się poznać jako sneakerhead już w czasach, gdy większość sceny nie kwapiła się, by nawijać o kicksach i ciuchach. Tede chwali się swoim dobrym stylem, ale jednocześnie podkreśla, że chodzi w tym, co lubi, a nie tym, co dadzą mu za darmo różne firmy.
3. Smarki smark – „Najki”
Trzeci utwór na liście to „Najki”, nagrane w 2006 roku przez Smarki smarka, czyli kultową postać podziemnego rapu. Tu również od razu wiadomo, o buty jakiej marki chodzi. Już na początku utworu raper wiąże swoje życie ze sneakersami i historią Nike:
1984 to był rok jak urodziłem się,
a Jordan podpisał z Nike kontrakt,
dwa lata wcześniej wyszły pierwsze Air Force One,
a przed końcem milenium trafiły do Source'a
W dalszej części tekstu dowiadujemy się, jak wyglądał polski rynek butów w latach 90. XX wieku i ile poświęceń wymagało kupienie wymarzonej pary sneakersów:
U nas były wtedy tylko odrzuty z serii
Więc chłopaki odwiedzali po te buty Berlin
Utwór opisuje więc czasy, gdy Nike Air Force 1 czy buty Nike Air jordan 11 (dziś retro) dużo trudniej było kupić, niż obecnie. Dodatkową ciekawostką jest fakt, że w kawałku Smarkiego pojawiają się cuty z utworu Pezeta i Noona, który otwiera naszą listę.
4. Eldo feat. Pjus – „Szyk” i wygoda, czyli białe Airmaxy
Utwór z 2007 roku dokładnie wyjaśnia, na czym polega streetwearowy szyk. Eldo z Pjusem odnoszą się między innymi do stereotypowego postrzegania swojego stylu ubierania się („Mam styl z bloków, lecz nie wyglądam jak burak”), a jednocześnie mocno dissują niektóre elementy miejskiej mody (m.in. „Buty Ferrari i różowe polówki”).
W streetwearze szyk rzecz jasna łączy się z wygodą, co podkreślają m.in. takie wersy:
Białe Airmaxy wiesz, te z systemem
Nogi mniej bolą, kiedy przez miasto biegnę
Oprócz Air Max białych, utwór w pozytywnym świetle stawia także buty Nike Air Force 1 czy klasyczne, miodowe Timberlandy.
5. W.E.N.A. – „Tinker Hatfield” – projektant Jordanów 11, w które wyposaży się Wena
Już tytuł utworu Weny sugeruje, że o sneakersach będzie w nim dużo. W końcu to właśnie legendarny projektant Tinker Hatfield stworzył wiele kultowych modeli Nike Air, Airmaxów i Jordanów. I rzeczywiście, wymienić wszystkie buty, które pojawiają się w tekście i teledysku do utworu, to niełatwe zadanie.
Poniższe wersy ciekawie nawiązują na przykład do rosnącej popularności butów zaprojektowanych przez Hatfielda, która odbiła się na pozycji Adidasa:
To już nie lata białych superstarów bez sznurowadeł
To 11 retro sam się w jedne wyposażę
„Białe superstary” to oczywiście sneakersy adidas Super Star, a „11 retro”, które chce kupić Wena, to Nike Air Jordan 11 retro.
6. Sokół i Marysia Starosta – „Wyblakłe myśli”, czyli miłość i buty adidas Torsion w tle
Ostatni kawałek na naszej liście to dramatyczna historia miłości i przemocy nagrana przez Sokoła i Marysię Starostę na płytę „Czarna biała magia” w 2013 roku. Buty nie odgrywają w niej kluczowej roli, ale już pierwsze wersy zwrotki przedstawiającej tragicznych bohaterów zawierają wzmiankę o sneakersach:
Tak, to było nocą on miał torszyny z bazaru
A ona plastikowe perły od Bułgarów
„Torszyny” to rzecz jasna buty adidas Torsion, które były bardzo popularne na początku lat 90. XX wieku. „Z bazaru” dlatego, że na oryginalny kultowy model ze sklepu wielu, szczególnie w środowisku dresiarzy, niewielu było stać. Obecnie wznawiane przez firmę obuwie – na przykład model adidas Torsion Allegra – można już kupić w bardzo przystępnej cenie.